ปลวก ภัยเงียบของบ้าน แมลงศัตรูร้ายที่คอยกัดกินบ้านเรือนที่แสนรัก กว่าจะรู้ตัวปลวกได้เข้ามาทำลายบ้านเราเสียแล้ว

จากข้อมูลพบว่าจำนวนบ้านเรือนที่ได้รับความเสียหายจากการเกิดไฟไหม้หรือภัยธรรมชาติมีประมาณ 4 แสนหลังคาเรือน แต่พบความเสียหายที่เกิดจากปลวกเข้าทำลายสูงถึง 3.5 ล้านหลังคาเรือน คิดเป็นมูลค่าความเสียหายหลายร้อยล้านบาท จะเห็นได้ว่าความเสียหายที่เกิดจากเจ้าปลวกตัวน้อยเข้าทำลายมีมูลค่าสูงมาก ดังนั้นเพื่อลดความเสียหายที่จะเกิดขึ้นเราจะต้องรู้ถึงต้นกำเนิด การจำแนกชนิด ลักษณะทางชีววิทยารวมถึงพฤติกรรมของปลวก ทั้งนี้เพื่อเป็นแนวทางในการป้องกันกำจัด แมลงศัตรูอันดับหนึ่งของบ้านเรือน

พูดถึงปลวกนับว่าเป็นสัตว์ที่มีวงจรชีวิตที่น่าศึกษาเป็นอย่างยิ่ง ทั้งนี้ในอดีตเมื่อหลายร้อยปีก่อน ในระยะเริ่มยุคใหม่มีสัตว์เพียง 2 ชนิด ที่สามารถย่อยลิกนินจากพืชได้ คือ ปลวกสัตว์จำพวกแมลงขนาดเล็ก และไดโนเสาร์สัตว์เลี้อยคลานที่ใหญ่ที่สุดในโลก ไดโนเสาร์สูญพันธุ์ไปนานแล้ว แต่ปลวกยังยังมีชีวิตและวิวัฒนาการมาจนถึงปัจจุบันนี้ ในขั้นแรกเราต้องรู้ถึงชนิดของปลวกที่มีอยู่ว่ามีกี่ชนิดกี่ประเภท ปลวกมีจำนวนมากกว่า 2000 ชนิดที่พบทั่วโลก แต่ที่พบใน ประเทศไทยมี 90 ชนิด ปลวกที่มีความสามารถในการทำลายบ้านเรือนสูงสุดคือปลวกใต้ดิน ปลวกบางชนิดสามารถกินอาหารได้หลายอย่างนอกเหนือจากไม้ ยังกินใบและเศษซากพืชที่ทับถมอยู่บนดิน

ปลวกแบ่งตามที่อยู่อาศัยได้เป็นประเภทต่างๆ ดังนี้

ปลวกที่อาศัยอยู่ในเนื้อไม้ เป็นปลวกที่สร้างรังหรือทาเดินอยู่ในไม้ตลอดชีวิต มักทำลายไม้ที่ตัดแล้วหรือต้นไม้ที่มีชีวิตอยู่ แบ่งปลวกจำพวกนี้ได้ 2 ชนิดคือ ปลวกไม้เปียก(damp-wood termite)และปลวกไม้แห้ง (dry-wood termite) ปลวกอีกประเภทเป็น

ปลวกที่อาศัยอยู่ในดิน ปลวกชนิดนี้จะสร้างรังอยู่ในดินหรือมีส่วนติดต่อกับพื้นดิน แบ่งออกเป็น 3 ชนิดคือ

1. ปลวกใต้ดิน (subterranean termite)
2. ปลวกที่สร้างจอมปลวก (mound-building termite) สุดท้ายคือ
3. ปลวกที่ทำรังด้วยเศษไม้หรือเยื่อไม้

จะเห็นได้ว่ามีปลวกหลายชนิด แต่ละชนิดก็อาศัยตามที่ต่างๆ กัน ทำให้ยากต่อการป้องกันกำจัด ซึ่งในการป้องกันกำจัดเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพมากที่สุด เราจะต้องรู้ข้อมูลทางชีววิทยาของปลวก รวมถึงพฤติกรรมของปลวก ซึ่งจะได้กล่าวในคราวต่อไป